تدبیر ۷ ساله دولت روحانی برای اشتغال جوانان

به گزارش راهبرد معاصر، «اساس سیاست من بالا بردن رونق تولید، اشتغال و بهبود فضای کسب‌وکار است». این بخشی از اظهارات رئیس جمهور کشورمان در جریان تبلیغات انتخابات ۲۴ خرداد سال ۹۲ است؛ مسئله اشتغال و بیکاری دغدغه‌ای است که شاید دولت‌های متعددی به آن پرداخته باشند، اما آن چیزی که تا به امروز از اهمیت و ارزش بسیاری برخوردار است، نوع نگاه و تدبیر دولت روحانی برای مهار بیکاری و اقدامات انجام شده در این حوزه است.

بسیاری از مردمی که در انتخابات ۷ سال گذشته به حسن روحانی رأی دادند و حتی آن‌هایی هم که رای ندادند چشم‌انتظار تحقق وعده‌های رئیس جمهور کشورشان در بخش اشتغال و بیکاری هستند؛ از این رو در این گزارش به بررسی میزان تحقق وعده‌های رئیس جمهور برای مهار بیکاری و ایجاد اشتغال می‌پردازیم.

طرح‌های دولت در حوزه اشتغال و اشتغالزایی

یکی از طرح‌های دولت تدبیر و امید در سال ۹۹، ایجاد ۲۷۰ هزار فرصت شغلی در حوزه صنعت و معدن و عبور از چالش بیکاری بود؛ محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور اعلام کرد که دولت برای ایجاد ۲۷۰ هزار فرصت شغلی اعتباری حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان اختصاص داده است؛ همچنین رضا رحمانی وزیر سابق صمت گفته بود که با اعتبارات تخصیص شده، توانستیم ۴ هزار شغل در کشور به وجود آوریم که اگر تولید رونق بگیرد، اشتغال هم ایجاد می‌شود.

رحمانی بر این باور بود که در صورتی اشتغال افزایش می‌یابد که رشد اقتصادی تداوم داشته باشد، توجه به مشاغل صنعتی و شناسایی مشکلات این بخش باید از جمله برنامه‌های اساسی در یک سال باقی مانده از عمر دولت تدبیر باشد تا رویکرد‌های اقتصاد مقاومتی و اشتغالزایی در این حوزه تحقق یابد. رویکرد‌هایی که حالا بدون حضور رحمانی از سوی سرپرست این وزارت خانه پیگیری شود.

«طرح کارورزی دانش‌آموختگان دانشگاهی» هم یکی دیگر از تدابیر دولت امید برای مهار بیکاری و افزایش فرصت‌های شغلی در کشور است؛ دولت پیش بینی کرده بود که با اجرای این طرح، ۱۳۵ هزار کارورز جذب بنگاه‌های تولیدی می‌شوند، اما در سال ۹۷ و با توجه به کمبود منابع مالی در دولت، تنها ۱۲ هزار و ۴۰۰ نفر در این بنگاه‌ها جذب شدند؛ همچنین آمار‌ها نشان می‌دهند که در حال حاضر زمینه جذب ۵۸ هزار نفر در قالب طرح کارورزی فراهم است و هزینه‌های اجرایی این طرح از منابع وزارت کار تامین می‌شود.

دولت پس از ۷ سال همواره بر نقش شرکت‌های دانش بنیان در ایجاد فرصت شغلی تاکید می‌کند و این شرکت‌ها را عاملی برای ایجاد اشتغال می‌داند؛ فرشید وزین از فعالان شرکت‌های دانش بنیان درباره نقش این شرکت‌ها معتقد است شرکت‌های دانش‌بنیان به عنوان بنگاه‌های اقتصادی از ارکان مهم توسعه و تحول در عرصه اقتصادی و اشتغالزایی به شمار آمده و بستر خوبی هم برای فعالیت نیروی کار تحصیل فراهم می‌کنند.

اسداله عباسی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس دهم، ۱۹ آذر سال ۹۸ در جمع خبرنگاران اعلام کرد که در کشور ۴۷۰۰ شرکت نوپا، نوآور و دانش بنیان داریم که ۶۰۰ هزار نفر به صورت مستقیم در این کسب و کار‌ها فعال هستند؛ این شرکت‌ها ظرفیت ایجاد ۳ تا ۴ میلیون اشتغال را دارند؛ با این حال سورنا ستاری معاون علی فناوری رئیس جمهور در گزارش کار خود بیان کرده که این ۴۷۰۰ شرکت دانش بنیان تا به امروز باعث اشتغالزایی بیش از ۳۰۰ هزار نفر شده است.

روحانی رئیس جمهور در ۱۹ اردیبهشت امسال در جلسه هم‌اندیشی با روسای پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان با تاکید بر شتاب بسیار خوب شرکت‌های دانش بنیان برای اشتغالزایی اعلام کرد که از سال ۹۲ به بعد پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش بنیان ۱۹ درصد افزایش یافته و تعداد آن از بیش از ۳۰ پارک به ۴۳ پارک رسیده که پیشرفت بسیار خوبی است.

کارنامه اشتغالزایی دولت در چه وضعیتی قرار دارد؟

اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در آخرین کارگروه ملی اشتغالزایی در۳ اردیبهشت سال ۹۹ اعلام کرد که «عملکرد دولت تدبیر و امید در بخش اشتغال‌زایی قابل قبول است»؛ او معتقد است که به طور متوسط سالانه ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار فرصت شغلی در دولت دوازدهم ایجاد شده که کمترین مورد آن مربوط به سال ۹۸ است؛ همچنین تعداد بیکاران هم از ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار نفر به ۲ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر کاهش یافته است.

اما حسن بهرام نیا عضو کمیسیون انرژی در مجلس دهم شورای اسلامی نظر دیگری دارد او می‌گوید دولت در بخش اشتغال کارنامه قابل قبولی ندارد، درست است که اعلام می‌کنند تعدادی شغل ایجاد شده است، اما این ادعا را مردم و خانواده‌ها احساس نمی‌کنند.

حال شاید این سوال مطرح شود که اقدامات دولت در بخش اشتغالزایی چه بوده است؟ وزارت کار در سال ۹۸ با سه رویکرد «تثبیت اشتغال»، «ایجاد اشتغال جدید» و «اشتغال حمایتی»، اشتغالزایی را در دستور کار دولت قرار داد؛ به دنبال این تصمیم رئیس‌جمهور، حدود ۲۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات را برای ایجاد یک میلیون و ۹۰ هزار فرصت شغلی در نظر گرفت و ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان منابع از محل بودجه عمومی برای برنامه‌ها و اقدامات حوزه اشتغال اختصاص داد.

اما برخی کارشناسان اعتقاد دارند که پرداخت تسهیلات تنها برای اشتغالزایی موثر نیست و در برخی موارد فرد بیکار را به بیکار بدهکار تبدیل می‌کند؛ با این اوصاف پس از آن روحانی و اعضای کابینه برای گسترش اشتغالزایی، سفر‌های استانی را به منظور افتتاح پروژه‌ها و بنگاه‌های کوچک تولیدی در اولویت کار خود قرار دادند، پروژه‌هایی که می‌تواند چندین هزار شغل را به دنبال داشته باشد و آمار بیکاری را هم کاهش دهد.

همچنین تزریق منابع موردنیاز از سوی دولت به بنگاه‌های تولیدی در قالب طرح رونق تولید و ایجاد اشتغال جدید هم از راهکار‌هایی است که برای دولت تدبیر و امید از ارزش و اهمیت بالایی برخوردار بود و موجب ایجاد ۷ هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی شده است؛ مدتی بعد از انجام این اقدام، رئیس جمهور در برنامه تلویزیونی اعلام کرد که به طور نسبی وضع ما در ایجاد اشتغال خوب بوده، اما نسبت به تقاضا باز هم فاصله داریم، باید حداقل سالی یک میلیون شغل ایجاد کنیم، برای این کار همه باید دست به دست هم دهیم، یعنی دولت، کارآفرینان، بخش خصوصی، قوا و نهاد‌های دیگر. اما تا به امروز بررسی داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد در بهار امسال تعداد کل شاغلان کشور در مجموع ۳۲۴ هزار تَن نسبت به بهار سال قبل بیشتر شده که از این میزان، ۱۶۸ هزار شغل در بخش صنعت، ۱۱۶ هزار شغل در بخش کشاورزی و ۴۰ هزار شغل در بخش خدمات ایجاد شده است.

در همین راستا، عبدالرضا عزیزی رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس دهم در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان کارنامه دولت در سال ۹۸ و ۹۹ را قابل قبول می‌داند و معتقد است که دولت تا به امروز برای ایجاد اشتغال تلاش کرده است و با توجه به مشکلات همچون تحریم‌ها، کارنامه دولت در این مسئله خوب بوده است، البته هردولتی برای ایجاد فرصت شغلی باید تلاش خود را انجام دهد و نگاهش هم به داخل باشد.

عزیزی بر این باور است که در صورت عدم وجود کرونا، دولت می‌توانست حدود ۲۰۰ هزار شغل ایجاد کند.

کلام آخر!

تنها یک سال به پایان دولت دوازدهم مانده و این کارنامه فعلی دولت تدبیر و امید در حوزه اشتغال بود؛ انتظار می‌رود که دولت بتواند فرصت‌های شغلی بیشتری ایجاده کرده و برای رفع چالش بیکاری اقداماتی فراتر از قبل انجام دهد، اقداماتی که تا حدودی دغدغه اشتغال را از جامعه رفع و یا کمرنگ‌تر از قبل کند./ باشگاه خبرنگاران